Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak hastalığı, glütenin bağırsaklarda varlığıyla tetiklenen ömür boyu süren bir otoimmün bozukluk olarak tanımlanmaktadır. Buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan glüten, çölyak hastalarında şişkinlik, ağrı, ishal, kabızlık, reflü ve bazen kusma gibi semptomlara yol açabilmektedir. Hastalığın tedavisinde şu anda tek seçenek, glüteni tamamen diyetten çıkarmaktır. Ancak, uzmanlara göre, glütensiz beslenme bile her zaman yeterli olmayabilmektedir.
Genetik Faktörler ve Araştırmalar
Araştırmalara göre, çölyak hastalarının %90’ı HLA-DQ2.5 olarak adlandırılan bir protein taşımaktadır. Kalan %10’luk kısım ise HLA-DQ8 proteini taşımaktadır. Bu proteinler, glüten peptitlerini sindirimden sonra tanıyarak bağışıklık hücrelerini uyarmaktadır. Ancak, araştırmacılar bu sürecin bağırsak duvarında salgılanan taşıyıcı bir enzim sayesinde başladığını keşfettiler.
Yenilikçi Araştırma Yöntemleri
Araştırmacılar, genetiği değiştirilmiş farelerin bağırsak hücrelerinden fonksiyonel organoidler (minyatür bağırsak modelleri) üreterek glütenin bağırsak duvarındaki etkisini yakından incelemişlerdir. Bu modeller üzerinde, sindirilmiş ve sindirilmemiş glüten ile iltihaplı uyaranlar da test edilmiştir. McMaster Üniversitesi’nden biyomedikal mühendisi Tohid Didar, bu yöntem sayesinde glütene karşı gelişen reaksiyonun nasıl gerçekleştiğini ve bu sürecin hangi aşamalarda tetiklendiğini net bir şekilde belirleyebildiklerini ifade etmiştir.
Çölyak Hastalığında Yeni Ufuklar
Araştırma sonuçları, çölyak hastalığında bağırsak hücrelerinin sadece pasif birer kurban olmadığını, aksine glüteni bağışıklık sistemine tanıtan önemli bir rol oynadığını göstermektedir. Araştırmanın ortaya koyduğu bulgular, çölyak hastalığının tedavisi için yeni hedefler belirlemeyi mümkün kılabilir. İltihaplı mikroorganizmaların varlığının da hastalık sürecini etkileyebileceği belirtilmektedir. Bu durum, gelecekte milyonlarca insanın glüten içeren yiyecekleri rahatça tüketebilmesinin yolunu açabilir.
News
