İnflamatuvar Bağırsak Hastalıklarının Çeşitleri ve Nedenleri
İnflamatuvar bağırsak hastalıkları (İBH), başlıca Crohn hastalığı, ülseratif kolit ve ara form olarak sınıflandırılmaktadır. Bu hastalıklar, sindirim sistemini etkileyen uzun süreli ve tekrarlayıcı rahatsızlıklardır. Genetik yatkınlık, çevresel etkenlerle birleşerek sindirim sistemi florasını değiştirebilir ve hastalığa yol açabilir. Son yıllarda İBH görülme sıklığı artış göstermektedir.
İBH her yaş grubunda görülebilirken, çocuk ve ergenlerde bu oran %25’i bulmaktadır. Çevresel faktörler arasında sigara kullanımı, geçmiş enfeksiyonlar, apendektomi, emzirme alışkanlıkları, beslenme tarzı (özellikle Batı tipi beslenme) ve stres yer alır. Yaşam tarzı değişiklikleri hastalık riskini olumlu veya olumsuz etkileyebilir.
Çocuklarda İnflamatuvar Bağırsak Hastalığının Belirtileri ve Tanı Süreci
Çocuklarda tanı koymak, belirtilerin çeşitliliği nedeniyle zordur. Karın ağrısı, ishal ve kilo kaybı klasik belirtilerden olsa da, yalnızca %25’inde bu belirtiler gözlemlenir. Ateş, büyüme geriliği, bulantı-kusma, eklem problemleri ve adet düzensizlikleri de görülebilir. Avrupa Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Derneği 4 haftadan uzun süren ishal, son 6 ayda tekrarlayan karın ağrıları ve kilo kaybı gibi belirtilerin varlığında İBH şüphesi duyulmasını tavsiye etmektedir.
Özellikle Crohn hastalığında kilo kaybı ve ishal ön plandayken, ülseratif kolitte kanlı ishal ve karın ağrısı daha belirgindir. Ancak bu belirtiler benzer diğer hastalıklarla karıştırılabilir. Örneğin, kanlı ishal amip enfeksiyonu veya besin alerjileri ile karışabilir.
İnflamatuvar Bağırsak Hastalıklarının Tedavisi
Çocuk ve ergenlerde İBH tedavisinde amaç;
- Tedavi etkisinin maksimize edilmesi
- Hastalık belirtilerinin tekrarının önlenmesi
- Çocuğun sağlıklı büyümesi ve ergenliğe ulaşması
- İlaca bağlı yan etkiler olmaksızın yaşam kalitesinin sağlanmasıdır
Ülseratif kolit tedavisinde, başlangıç belirtilerinin gerilemesi önem taşıyor. Aileler, çocuklarının dışkı sayısını, kan miktarını, karın ağrısını ve günlük aktivitelerini gözlemleyerek uzmanlara bilgi verebilirler.
Crohn hastalığının tedavisi cerrahi değildir. Ancak megakolon, toksik megakolon, darlık, fistül ve bağırsak delinmesi gibi durumlarda cerrahi düşünülebilir. Ülseratif kolitte ise ilaç tedavisinin yetersiz kaldığı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.
Kontrol ve Takip
Çocuk hastaların doktor randevularına düzenli gitmesi önemlidir. Kontrollerde yapılan boy, kilo ve tansiyon ölçümleri, istenmeyen etkilerin önüne geçilmesine yardımcı olur. Ayrıca, olası komplikasyonların önceden tespit edilmesi için düzenli göz muayeneleri yapılmalıdır. İnflamatuvar bağırsak hastalığı olan çocukların aşıları zamanında yapılmalı ve COVID-19 aşısı 12 yaş üzeri çocuklara uygulanmalıdır.
Sonuç olarak, İBH uzun süreli bir hastalıktır ve yaşam boyu takip gerektirir. Çocuk ve ergenlerin erişkin yaşa geçiş süreci dikkatlice planlanmalı, çocuk ve erişkin gastroenteroloji uzmanları arasında bilgi aktarımı sağlanmalıdır.
News
